RM Corsi - Dossier di fonti a cura di S. Gasparri

STRUMENTI

RICERCA

INDICE DI DIDATTICA

E-learning

Storia del regno longobardo in Italia

a cura di Stefano Gasparri

per il corso di "Antichità e Istituzioni Medievali"
Università "Ca' Foscari" di Venezia
Facoltà di Lettere e Filosofia
a.a. 1999-2000

2000 - Stefano Gasparri per "Reti Medievali"

13. L. Duchesne, Liber Pontificalis, I, vite dei papi Benedetto (575-579), Pelagio 11 (579-590),Gregorio 1 (590-604), Sabiniano (604-606), Giovanni VI (701-705), Giovanni VII (705-707)

LXIIII. BENEDICTUS (575-579)

BENEDICTUS, natione Romanus, de patre Bonifatio, sedit ann. IIII mens. 1 dies XXVIII. Eodem tempore gens Langobardorum invaserunt omnem Iltaliam, simulque et famis nimia, ut etiam multitudo castrorum se tradidissent Langobardis ut temperare possent inopiae famis. Et dum cognovisset Iustinianus piissimus imperator quia Roma periclitaretur fame et mortalitate, misit in Egyptum et oneratas naves frumento transmisit Romae; et sic misertus est Deus terrae Italiae. In istis laboribus et adflictionibus positus sanctissimus Benedictus papa mortuus est. Qui sepultus est in basilica beati Petri apostoli, in secretarium. Hic fecit ordinationem I per mens. decemb., presbiteros XV, diaconos III; episcopos per diversa loca XXI. EL cessavit episcopatus mens. III dies X.

LXV. PELAGIUS II (579-590)

PELAGIUS, natione Romanus, de patre Unigildo, sedit ann. X mens. II dies X. Hic ordinatur absque iussione principis eo quod Langobardi obsederent civitatem Romanam et multa vastatio ab eis in Italia fieret. Eodem tempore tantae pluviae fuerunt ut omnes dicerent quia aquae diluvii superinundaverunt; et talis cladis fuit qualis a seculo nullus meminit fuisse. Eodem tempore investivit corpus beati Petri apostoli tabulis argenteis deauratis. Hic domum suam fecit ptochium pauperum senum. Hic fecit cymiterium beati Hermetis martyris. Hic fecit supra corpus beati Laurenti martyris basilicam a fundamento constructam et tabulis argenteis exornavit sepulchrum eius. Qui mortuus est et sepultus ad beatum Petrum apostolum. Hic fecit ordinationes II per mens. decemb., presbiteros XXVIII, diaconos VIII; episcopos per diversa loca XLVIII. Et cessavit episcopatus menses VI dies XXV.

LXVI. GREGORIUS I (590-604)

GREGORIUS, natione Romanus, ex patre Gordiano, sedit ann. XIII mens. VI dies X. Hic exposuit omelias evangeliorum numero XL, Iob, Ezechielum, Pastoralem et Dialogorum et multa alia quae enumerare non possumus. Eodem tempore venit Romanus patricius et exarchus Romae; et dum reverteretur Ravenna, retenuit civitates quas a Langobardis tenebantur, Sutrio, Polimartio, Hortas, Tuder, Ameria, Perusia, Luciolis et alia multa. Eodem tempore beatissimus Gregorius misit servos Dei Mellitum, Augustinum et Iohannem et alios plures cum eis monachos timentes Deum; misit eos in praedicationem ad gentem Angulorum ut eos converteret ad dominum Iesum Christum. Hic augmentavit in praedicationem canonis diesque nostros in tua pace dispone, et cetera. Hic fecit beato Petro apostolo cyburium cum columnis suis IIII, ex argento puro. Fecit autem vestem super corpus eius blattinio et exornavit auro purissimo, pens. lib. C. Hic fecit ut super corpus beati Petri missas celebrarentur; item et in ecclesiam beati Pauli apostoli eadem fecit. Eodem tempore dedicavit ecclesiam Gothorum quae fuit in Subora, in nomine beatae Agathae martyris. Hic domum suam constituit monasterium. Qui mortuus est et sepultus in basilica beati Petri apostoli, ante secretarium [die XII mensis martii]. Hic fecit ordinationes II, una in Quadragesima et alia in mense septimo, presbiteros XXXVIIII, diaconos V; episcopos per diversa locaLXII. Et cessavit episcopatus menses V dies XVIII.

LXVII. SABINIANUS (604-606)

SABINIANUS, natione Tuscus, de civitate Blera, de patre Bono, sedit ann. I mens. V dies VIIII. Eodem tempore fuit famis in civitate Romana gravis. Tunc facta pace cum gente Langobardorum et iussit aperire horrea ecclesiae et venumdari frumenta per solidum unum tritici modios XXX. Hic in ecclesia beati Petri apostoli luminaria addidit. Quo defuncto, funus eius eiectus est per portam sancti Iohannis, ductus est foris muros civitatis ad pontem Molvium. Qui sepultus est in ecclesia beati Petri apostoli. Hic ecclesiam de clero implevit. Hic fecit episcopos per diversa loca XXVI. Et cessavit episcopatus mens. XI dies XXVI.

LXXXVII. IOHANNES VI (701-705)

IOHANNES, natione Grecus, sedit ann. III mens. II d. XII. Huius temporibus venit Theophilactus cubicularius, patricius et exarchus Italiae, de partes Siciliae in urbe Roma. Cuius adventum cognoscentes militia totius Italiae, tumultuose, convenit apud hanc Romanam civitatem, vellens praefatum exarchum tribulare. Pro cuius pontifex ne adfligeretur persona sese medium dedit, portas civitatis clausit, sacerdotes apud fossatum in quo in unum convenerant misit, et monitis salutaribus tumultuosam eorum seditionem sedavit. Dum vero infames quidam personae capitulare adversus quosdam Romanae urbis habitatores fecissent et praenominato exarcho ut a propriis substantiis denudarentur tribuissent, hii iustam sui operis poenam multati sunt.
Deinde vero dum Gisulfus, dux gentis Langobardorum Beneventi, cum omni sua virtute Campaniam veniret, incendia et depraedationes multas exerceret, captivosque non paucos coepisset, vel usque in loco qui Horrea dicitur fossatum figeret, nullusque extitisset qui ei potuisset resistere, denominatus pontifex missis sacerdotibus cum apostolicis donariis universos captivos de eorum manibus redemit et illum cum sua hoste ad propriis reppedare fecit.
Hic fecit in basilica beati Andreae apostoli qui ponitur infra ecclesia beati Petri principis apostolorum ambonem noviter. Hic super altare ecclesiae sancti Marci coopertorium fecit; et in basilica beati Pauli apostoli inter columnas altaris dextra levaque vela alba. Hic fecit ordinationem presbiterorum et diaconorum I, id est presbiteros VIIII, diaconos II ; fecit autem et per diversa loca episcopos numero XV. Et cessavit episcopatus mens. I dies XVIII.

LXXXVIII. IOHANNES VII (705-707)

IOHANNES, natione Grecus, de patro Platone, sedit ann. II mens. VII dies XVII. Vir eruditissimus et facundus eloquentia. Hic fecit oratorium sanctae Dei genetricis intro ecclesiam beati Petri apostoli, cuius parietes musibo depinxit, illicque auri et argenti quantitatem multam expendit et venerabilium Patrum dextra levaque vultus erexit. Hic restauravit basilicam sanctae Eugenie qui longo per tempore distecta atque diruta fuerat. Laboravit autem et in cymiteriis beatorum martyrum Marcelliani et Marci, Damasique sancti pontificis. Fecit vero et imagines per diversas ecclesias quas, quicumque nosse desiderat in eis eius vultum depictum repperiet. Basilicam itaque sanctae Dei genetricis qui Antiqua vocatur pintura decoravit, illicque ambonem noviter fecit et super eandem ecclesiam episcopium quantum ad se construere maluit, illicque pontificati sui tempus vitam finivit. Hic fecit calicem aureum praecipuum, pens. lib. XX, quem et gemmis praetiosis decoravit.
Huius temporibus Aripertus rex Langobardorum donationem patrimonii Alpium Cutiarum, qui longa per tempora a iure ecclesiae privatum erat ac ab eadem gente detenebatur, in litteris aureis exaratam iuri proprio beati apostolorum principis Petri reformavit.