|
|
|
E-learning
Storia del regno longobardo
in Italia
a cura di Stefano Gasparri
per il corso di "Antichità e Istituzioni
Medievali"
Università "Ca' Foscari"
di Venezia
Facoltà di Lettere e Filosofia
a.a. 1999-2000
2000 - Stefano
Gasparri per "Reti Medievali"
18.
Paolo
Diacono, Historia Langobardorum, VI, 48-56
Il regno di
Liutprando
48. Liutprand
quoque audiens, quod Sarraceni, depopulata Sardinia, etiam loca illa, ubi
ossa sancti Augustini episcopi propter vastationem barbatorum olim translata
et honorifice fuerant condita, foedarent, misit, et dato magno pretio,
accepit et transtulit ea in urbem Ticinensem ibique cum debito tanto patri
honore recondidit. His diebus Narnia civitas a Langobardis pervasa est.
49. Eoque tempore rex Liutprandus Ravennam obsedit, Classem invasit
atque destruxit. Tunc Paulus patricius ex Ravenna misit qui pontificem
interemerent; sed Langobardis pro defensione pontificis repugnantibus,
Spoletinis in Salario ponte et ex aliis partibus Langobardis Tuscis
resistentibus, consilium Ravennantium dissipatum est. Hac tempestate Leo
imperator aput Constantinopolim sanctorum imagines depositas incendit
Romanoque pontifici similia facere, si imperialem gratiam habere vellet,
mandavit. Sed pontifex hoc facere contempsit. Omnis quoque Ravennae
exercitus vel Venetiarum talibus iussis uno animo restiterunt, et nisi eos
pontifex prohibuisset, imperatorem super se constituere sunt adgressi. Rex
quoque Liutprand castra Emiliae, Feronianum et Montembellium, Buxeta et
Persiceta, Bononiam et Pentapolim Auximumque invasit. Pari quoque modo tunc
et Sutrium pervasit. Sed post aliquot dies iterum Romanis redditum est. Per
idem tempus Leo augustus ad peiora progressus est, ita ut conpelleret omnes
Constantinopolim habitantes tam vi quam blandimentis, ut deponerent
ubicumque haberentur imagines tam Salvatoris quamque eius sanctae genetricis
vel omnium sanctorum, easque in medium civitatis incendio concremari fecit.
Et quia plerique ex populo tale scelus fieri praepediebant, aliquanti ex eis
capite truncati, alii parte corporis multati sunt. Cuius errori Germanus
patriarcha non consentiens, a propria sede depulsus est, et eius in loco
Anastasius presbiter ordinatus est.
50. Romoald denique dux Beneventi uxorem sortitus est Gumpergam
nomine, quae fuit filia Auronae, Liutprandi regis sororis. De qua filium
genuit, quem nomine sui patris Gisulfum appellavit. Habuit rursum post hanc
et aliam coniugem nomine Ranigundam, filiam Gaidualdi Brexiani ducis.
51. Gravis sane per idem tempus inter Pemmonem ducem et Calistum
patriarcham discordiae rixa surrexit. Causa autem huius discordias ista
fuit. Adveniens anteriore tempore Fidentius episcopus de castro Iuliensi,
cum voluntate superiorum ducum intra Foroiulani castri muros habitavit
ibique sui episcopatus sedem statuit. Quo vita decadente, Amator in eius
loco episcopus ordinatus est. Usque ad eundem enim diem superiores
patriarchae, quia in Aquileia propter Roma norum incursionem habitare minime
poterant, sedem non in Foroiuli, sed in Cormones habebant. Quod Calisto, qui
era nobilitate conspicuus, satis displicuit, ut in eius diocesi cum duce et
Langobardis episcopus habitaret et ipse tantum vulgo sociatus vitam duceret.
Quid plura? Contra eundem Amatorem episcopum egit eumque de Foroiuli expulit
atque in illius domo sibi habitationem statuit. Hac de causa Pemmo dux
contra eundem patriarcham cum multis nobilibus Langobardis consilium iniit
adprehensumque eum ad castellum Potium, quod supra mare situm est, duxit
indeque eum in mare praecipitare voluit, sed tamen Deo inhibente minime
fecit; intra carcerem tamen eum retentum pane tribulationis sustentavit.
Quod rex Liutprand audiens, in magnam iram exarsit, ducatumque Pemmoni
auferens, Ratchis, eius filium, in eius loco ordinavit. Tunc Pemmo cum suis
disposuit, ut in Sclavorum patriam fugeret; sed Ratchis, eius filius, a rege
supplicavit patremque in regis gratiam reduxit. Accepta itaque Pemmo
fiducia, quod nihil mali pateretur, ad regem cum omnibus Langobardis, cum
quibus consilium habuerat, perrexit. Tunc rex in iudicio residens, Pemmonem
et eius duos filios Ratchait et Aistulfum Ratchis concedens, eos post suam
sedem consistere praecepit. Rex vero elevata voce omnes illos qui Pemmoni
adhaeserant nominative conprehendere iussit. Tunc Aistulfus dolorem non
ferens, evaginato pene gladio regem percutere voluit, nisi eum Ratchis, suus
germanus, cohibuisset. Hoc modo his Langobardis conprehensis, Herfemar, qui
unus ex eis fuerat, evaginato gladio, multis se insequentibus, ipse se
viriliter defensans, in basilicam beati Michahelis confugit, ac deinde regis
indulgentia solus inpunitatem promeruit, ceteris longo tempore in vinculis
excruciatis.
52. Ratchis denique aput Foroiuli dux, ut dixeramus, effectus, in
Carniolam Sclavorum patriam cum suis ingressus, magnam multitudinem
Sclavorum interficiens, eorum omnia devastavit. Ubi cum Sclavi super cum
subito intuissent, et ipse adhuc lanceam suam ab armigero non abstulisset,
eum qui primus ei occurrit clava, quam manu gestabat, percutiens, eius vitam
extincxit.
53. Circa haec tempora Carolus princeps Francorum Pipinum suum filium
ad Liutprandum direxit, ut eius iuxta morem capillum susciperet. Qui eius
caesariem incidens, ei pater effectus est multisque eum ditatum regiis
muneribus genitori remisit.
54. Per idem tempus Sarracenorum exercitus rursum in Galliam
introiens, multam devastationem fecit. Contra quos Carolus non longe a
Narbone bellum committens, eos sicut et prius maxima caede prostravit.
Iterato Sarraceni Gallorum fines ingressi, usque ad Provinciam venerunt, et
capta Arelate, omnia circumquaque demoliti sunt. Tunc Carolus legatos cum
muneribus ad Liutprandum regem mittens, ab eo contra Sarracenos auxilium
poposcit; qui nihil moratus cum omni Langobardorum exercitu in eius
adiutorium properavit. Quo conperto gens Sarracenorum mox ab illis
regionibus aufugit; Liutprandus vero cum omni suo exercitu ad Italiam
rediit. Multa idem regnator contra Romanos bella gessit, in quibus semper
victor extitit, praeter quod semel in Arimino eo absente eius exercitus
caesus est, et alia vice, cum aput vicum Pilleum, rege in Pentapoli
demorante, magna multitudo horum qui regi munuscula vel exenia vel
singularum ecclesiarum benedictiones deferebant, a Romanis inruentibus caesa
vel capta est. Rursus cum Ravennam Hildeprandus, regis nepus, et Peredeo
Vicentinus dux optinerent, inruentibus subito Veneticis, Hildeprandus ab eis.
|
