|
|
|
E-learning
Storia del regno longobardo
in Italia
a cura di Stefano Gasparri
per il corso di "Antichità e Istituzioni
Medievali"
Università "Ca' Foscari"
di Venezia
Facoltà di Lettere e Filosofia
a.a. 1999-2000
2000 - Stefano
Gasparri per "Reti Medievali"
23. Leggi di Astolfo,
prologo del 750 e cc. 1-5
[...] in generatione
et tempora antiquorum langobardorum promiserunt, et antiquorum suorum
dispositiones usque nunc servaverunt. Sed modo auxiliante domino nostro iesu
christo aistolfus, in ipsius nomine rex gentis langobardorum, traditum nobis
domino populum romanorum, anno regiminis primo, indictione tertia, residente
in ticinum in palatio nostro una cum cunctis iudicibus et langobardis
universarum provinciarum nostrarum: previdimus enim, ut, cum edictus
langobardorum antiquorum regum precessorum nostrorum fuerat institutus,
paruit in eius volumine adaugere et in capitulare affigere.
Die kalendarum
martiarum.
1. Primo omnium statuerunt de donationes illas, quae facte sunt a
rachis rege et tassia coniuge ipsius, ut omnia illa praecepta, quae postea
facta sunt, postquam aistolf factus est rex, stare nullatenus debeant, nisi
per ahistolfus regem ei denuo, cui donatum est, fuerit concessum.
2. De
illos homines, qui possunt loricam habere et minime habent, vel minores
homines, qui possunt habere cavallum et scutum et lanceam et minime habent,
vel illi homines qui non possunt habere nec habent unde congregare, debeant
habere scutum et coccura. Et stetit ut ille homo, qui habet septem casas
massarias, habeat loricam suam cum reliqua conciatura sua, debeat habere et
cavallos; et si super habuerit, per isto numero debeat habere caballos et
reliqua armatura. Item placuit, ut illi homines, qui non habent casas
massarias et habent quadraginta iugis terrae, habeant cavallum et scutum et
lanceam; item de minoribus hominibus principi placuit, ut, si possunt habere
scutum, habeant coccora cum sagittas et arcum.
3.
Item de illis hominibus, qui negotiantes sunt et pecunias a non habent. qui
sunt maiores et potentes, habeant loricam et cavallos, scutum et lanceam;
qui sunt sequentes, habeant caballos, scutum et lanceam; et qui sunt
minores, habeant coccoras cum sagittas et arcum.
4.
Et hoc item de illis hominibus, qui negotium fecerint sine voluntate regis
cum romano homine: Si fuerit iudex, qui hoc facere presumpserit, conponat
widrigild suum et honorem suum amittat. Si fuerit arimannus homo, amittat
res suas et vadat decalvatus clamandum: "Sic patiatur, qui contra
voluntatem regis cum romano homine negotium fecerit, quando lites
habemus". Similiter conponat iudex, qui neglectum fecerit ad
inquirendum, si ante ad eius notitiam pervenit, quod arimannus eius hoc
fecisset aut alius homo in eius iudicaria: conponat widrigild suum, honorem
suum non perdat. Et si dixerit ipse iudex, quod ad eius notitiam non
venisset, purificet se ad sancta dei evangelia, quod ad eum non pervenisset.
5. De clusas, qui disruptae sunt: restaurentur et ponant ibi
custodiam, ut nec nostri homines possint transire sine voluntate regis nec
extranei possint introire in provincia nostra similiter sine voluntate regis
vel iussione. Et in quale clusa inventus fuerit, tali pena subiaceat
clusarius, qui custodire neglexit, a iudice suo, qualis ipse iudex a rege
anteposito. Nisi iudex pro utilitate regis miserit missum suum, aut
reciperit tantummodo pro causa regis.
|
