2000 - Stefano Gasparri per "Reti Medievali"

Diploma di Adelchi per S. Salvatore di Brescia
CDL, III, n.44 (Brescia 11/11/772)

Flavius Adelchis vir excell(entissimus) rex. Monasterio D(omi)ni Salvatoris sito intra civitate(m) Brexiana(m), q(uo)d domna p(re)cellentissima Ansa regina, genetrix n(ost)ra, [...], et dicate D(e)o Anselp(er)ge abbatisse, dilecte germane n(ost)re.
D(omi)n(u)s n(oste)r rex regu(m) et om(n)ium d(omi)n(u)s dominantiu(m) ipse nos in huius regali solio conlocare dignatus est et cuncta que possedem(us), ei(us) prestante divina clem(en)tia, [in] n(ost)ra deveniat potestate(m); ideo quod iustu(m) e(st), ut ex datib(us) regimine n(ost)ri, q(ui)b(us) ipse nobis largivit, semp(er) ei(us) munera offeramus, ut ipse Redemptor n(oste)r, q(ui) munera iusti pueri sui Abel suscepit, respectus pietatis sue p(ro) terrena aeterna gaudia ei largire dignatus est. Qua de re iustu(m) e(st), q(uonia)m ipsa p(re)cellentissima domna Ansa regina, suavissima genetrix n(ost)ra, in amore(m) D(omi)ni n(ost)ri Iesu Christi ipso monasterio (ad fundam(en)tis construxit et) singulas res moviles atq(ue) curtes et possessiones innominatas et locas infra Brexiana civitate regie proprietatis sue seu et gastaldios suos inibi p(er) suu(m) confirmavit p(re)ceptu(m), et [...] de singulis liberis hominib(us) et p(er)tinentib(us) n(ost)ris actores ipsius monasterii singulas conq(ui)sierunt tam p(er) co(m)paratione, donatione, commutatione(m) et p(er) quolibet genio potuer(un)t. Et manifestu(m) e(st), q(uo)d p(re)cell(entissi)mus Desiderius rex seu et nos singulas res v(e)l familia ibide(m) p(er) nostrum contulim(us) p(re)ceptu(m) p(er) singulas civitates et loca(s) in finib(us) Spoletinis, Tussio, Immilie, Neustrie, que ex parte subter nominativa loca designamus [     v]eritas declaratur, quia ipsa domna Ansa regina, suavissima genetrix n(ost)ra, D(e)i inspiratione conpulsa, singulas monasterios, eccl(esi)as atq(ue) cellas, [quas] edificavit p(er) singulas civitates [et locas, ex regn]i n(ost)ri ditione sub potestate eius monasterii Domini Salvatoris [...] tam curtes et possessiones atq(ue) adiacentia, p(er)tinentia(s) sua(s) p(er) singulas civitates et loca, reservans om(ni)a in po[testate iudica]ndi, ordinandi, disponendi, comudandi, servos et ancellas liberos dimittendi, qualit(er) illi placuerit. Et alias monasterias et eccl(esi)as, q(uo)d ab ipso monasterio p(er) donatione(m) et co(m)[mutationem advene]runt, q(uo)d monasteria supradicta constituta intra regia(m) n(ost)ram Ticinensem civitatemn et intra castro Sermionense atq(ue) in finib(us) Sorianense in loco que dicit(ur) Monte [Lungo, et in civit]ate Bononiense monasterio S(an)c(t)i Cassiani, q(uo)d ad monasterio supradictu(m) D(omi)ni Salvatoris v(e)l tibi, <ad> suprascripte Anselp(er)ge abbatisse advenit de Sindulfo p(res)b(ite)ro, seu et in finib(us) Pestoriensi monasterium, q(uo)d vob(is) advenit ex co(m)mutatione de Ermeberte abbate; itemq(ue) et monasterio ad fundam(en)tis constructu(m) in Sextuno, finib(us) Reatine, cu(m) massa et curte in Narnate ad S( an)c(t)o Rustico; item et in fine Reatina monasterio alio ad S(an)c(t)o Vito et in finib(us) Balbense monasterio Intride; quide(m) etiam et monasteriu(m) constructu(m) ad S(an)c(t)o Liveratore, finib(us) Beneventanis, concessu(m)q(ue) in iura monasterii v(est)ri v(e)l vobis ab Arechiso, gloriosissimo duce n(ost)ro, p(er) p(re)cepto ei(us). Nunc itaq(ue), D(e)o nobis inspirante, cuncta suscipimus et ob amore s(an)c(t)or(um) D(e)i, ad quor(um) vocabula ipsa venerabilia loca constructa sunt, et anime n(ost)rae considerantes mercedem p(er) hoc potestatis n(ost)rae [preceptum] om(n)ia dono n(ost)ro in ipsa monasterio concedim(us) possedendu(m), de quantu(m) nunc p(re)senti tempore habere et possidere vident(ur), tam in partib(us) Austrie, Neustrie et Spolentinis, Firmanis, Ausemanis et Beneventanis finib(us), cu(m) singulas possessiones et curtes ibide(m) concessas atq(ue) largitas, que p(er)tenuer(an)t ex iura curtis n(ost)rae regie que et ex iura curtis docalis, et alias res, que nunc modo de p(er)tinentib(us) n(ost)ris ipsa venerabilia loca habere et possidere vident(ur) v(e)l de dato iudicu(m) n(ost)ror(um), idest edificiis et om(n)ib(us) familiis atq(ue) intrinsecus et om(n)ib(us) movilib(us) et inmovilib(us) seseq(ue) moventib(us) reb(us), 'cu(m) curtib(us) et possessionib(us) p(er) singulas civitates et locis, cu(m) casas massaricias et aldiaritias atq(ue) aldiales et pinsionales, cum cuncta terratoria p(er) singula loca, idest ca(m)pis, vineis, pratis, pascuis, silvis astalariis, rivis ac paludibus, ropinis, montib(us), oliveta et alpib(us), molinis, locora, portora et piscationes p(er) singulas aquas, locoras et fluminas v(e)l usus aquarum et flumminib(us) cu(m) ea, que ad domno p(re)cellentissimo Desiderio rege, genitore n(ost)ro, et domna p(re)cellentissima Ansa regina, suavissima genetrice n(ost)ra, v(e)l nob(is) inibi p(er) p(re)cepta largita atq(ue) concessa sunt, de quantu(m) nunc ipsa venerabilia loca, ut suprascriptu(m) est, habere et possidere vident(ur), cu(m) om(n)i iure et p(er)tinentia v(e)l adiacentia sua ad ipsas curtes et casas massaricias et aldiaritias v(e)l aldiales et pinsionarib(us), cu(m) movilib(us) et inmovilib(us) reb(us) atq(ue) familiis in integru(m) p(er)tinente(s), simulq(ue) cu(m) reb(us) superibus dictis atque sitis de p(er)tinen[tibus] n(ost)ris om(ni)a et ex om(n)ib(us) superius comp(re)hensa in ipsa s(an)c(t)a loca p(ro) n(ost)ra mercede dono n(ost)ro, ut diximus, concedim(us) possedendu(m). Qua(m) et etiam concedimus in ipsa venerabilia loca om(ne)s res illas, quas ad pub[...]cte p(er) singulis hominib(us) [de] iudiciaria Reatina v(e)l Balbense [...] atque concedim(us). Et concedim(us) in iura monasterii D(omi)ni Salvatoris Maurentia, ancilla n(ost)ra, cu(m) filia ei(us), que p(er)tenuit de curte n(ost)ra Pestoriense, qua(m) [...]p(er)te Baioarius sibi in coniugio habuit sotiata(m). Necnon et concedimus ad ipso s(an)c(t)o monasterio res illas, quas inibi vob(is) Radoaldus, gastaldius civitatis nostre Regiense, venundavit; seu et concedimus inibi silva cu(m) roncoras in salecta, tenente uno capite in curte ipsius monasterii in loco que dicit(ur) Miliatino, et alio capite tenente similit(er) in curte ipsius monasterii, q(ui) fuit conda(m) Cunimundi, uno vere latere tenente [.........] et alio latere tenente. Concedimus etenim in ipso Domini Salvatoris monasterio om(ne)s res v(e)l familias Augino, qui in Frantia fuga lapsus est, et om(ne)s curtes v(e)l singula terratoria atq(ue) familia, que fuer(un)t Sesenno, Raidolfi, Radoaldi, Stabili, Eoardi, Ansaheli, Gotefrid et Teodosi v(e)l de alii consentaneis eor(um), qua(m) ipsi p(er) sua p(er)diderunt infidelitate et a potestate palatii n(ost)ri devenerunt, de quantu(m) nunc ex eor(um) substancia v(e)l familia ipse monasterius v(e)l [...] p(er) singula loca ad eu(m) p(er)tinentibus habere et possidere vident(ur). Et tribuimus licentia(m), ut ipsa monasteria supradicta, in cuius civitatis terretorio singulatim constituta sunt, ut liceat homines ex ipsa monasteria in ipsa iudicaria omne in temp(o)r(e) piscatione habendu(m) et faciendum p(er) om(ne)s lacoras et fluminas in finib(us) p(re)dictis civitatis, quomodo aut qualit(er) voluerint absq(ue) qualibet contradictione de actorib(us) n(ost)ris v(e)l aliqua datione. Statuimus etenim, ut animalia et peculia ex ipsa monasteria omne in temp(o)r(e) pabulu(m) et esca habere debeant p(er) silvas, uualdoras et p(er) singulas civitates n(ost)rae, in qua ipsa monasteria sunt constituta, absq(ue) escadico v(e)l aliqua datione seu contradictione iudicu(m) n(ost)ror(um) v(e)l de actorib(us) n(ost)ris, q(ui) pro temp(o)r(e) fuerint. Verumtamen et concedim(us) p(er) ipsa monasteria om(ne)s scufias publicas et angarias atq(ue) operas et dationes v(e)l collectas seu toleneo et seliquatico de singulas mercatoras et portoras, ut homines de supradicta monasteria tam servi quamque aldiones v(e)l liveri homines, qui in terra de ipsa venerabilia loca resedent, ut ab om(n)ib(u)s suprascriptis scufiis publicis et angariis atq(ue) operib(us) et dationib(us) v(e)l collectas, seu toleneo et siliquatico securo nomine [...] pro n(ost)ra mercede liceat deservire. Om(n)ib(us) vero superius reb(us), familiis adnotatis, de quanto nunc ipsa monasteria habere et possedere vident(ur), sive unde loca nomenative dicte sunt v(e)l unde adscribta minime tenent(ur); et modo ipsa venerabilia loca ad eas p(er)tinentes om(ni)a habere et possidere dinusitur, tam unde p(re)cepta aut munimina habere p(ro)bantur, v(e)l quod sine p(re)cepta et munimina habere vident(ur), cum massa et curte in finib(us) Reatinis in loco que dicit(ur) Amiterno, atq(ue) curte in finib(us) Pennensis cui vocabulu(m) est Vico Novo, que vero rebus et venerabilia loca, qualiter ad supradicto Arichis, [...] duce n(ost)ro, p(er) praeceptu(m) eius in iure ipsius monasterii v(e)l vob(is) concessa sunt. Similiter in finib(us) Spoletinis om(ni)a quecu(m)q(ue) vob(is) ad Teodisio, gloriosissimo duce n(ost)ro, p(er) eius p(re)ceptu(m) concessa gunt, cu(m) finib(us) et terminib(us) et p(er)tinentiis suis, cu(m) om(n)ib(us) rebus et familiis, unde ab ipsa venerabilia loca advenerunt tam de liveris hominib(us) quamq(ue) et de p(er)tinentib(us) n(ost)ris, de quantu(m) nunc p(re)senti temp(o)r(e) habere et possidere videntur, om(ni)a et ex om(n)ib(us) ad ipsa monasteria et venerabilia loca dono n(ost)ro cedimus possedendum. Verumtamen et concedimus ad ipsa venerabilia loca om(ne)s servi de suprascribta monasteria v(e)l curtes ad eas p(er)tinentes, q(ui) arimannas mulieres sibi in coniugio sotiaver(un)t v(e)l in antea sotiaverint, qualiter ad potestate palatii n(ost)ri debuerant p(er)tinere secundu(m) edicti tinore, cu(m) coniuges suas in ipsa monasteria et venerabilia loca concedimus possedendum; filiis aut(em) et filias eorum, que ex eis nati sunt aut fuerint, cedimus eos inibi miserationes cause p(ro) aldionib(us) habentes mundio p(er) caput solidos senos. Hec om(ni)a suprascripta monasteria et loca venerabilia vel om(n)ia, qualiter superius tenentur adscripta, statuimus, ut maneat om(ni)a in potestate et ordenatione domne et p(re)cellentissime Anse regine, suavissime genetrice n(ost)rae, iudicandi, ordinandi, disponendi, donandi, servos et ancillas liberos dimittendo, quomodo aut qualiter voluerit, in[...]illi (i) maneat licentia, qualiter voluerit facere aut ordinare ex n(ost)ra regali auctoritate. Quatinus ab h(ac) d(ie) habens hoc n(ost)r(u)m donationis et firmitatis p(re)ceptu(m) securo nomine ipsa venerabilia loca valeant possidere; et nullus dux, comes, gastaldius, actionarius n(oste)r [contra hoc nostrae] donationis et confirmationis p(re)cepto audeat ire quandoq(ue), sed om(n)i in temp(o)r(e) [in] ipsa s(an)c(t)a monasteria et venerabilia loca n(ost)ra donatio atq(ue) confirmatio stabiles debeat p(er)manere atq(ue) persistere semper.
Ex dicto domni regis p(er) Audualdo notariu(m) [et] ex ipsius dictato scripsi ego Ermoalde notario.
Acto civitate in Brexia, undecima die mensis novembri, anno filecissimi regni n(ost)ri in D(e)i nomine quartodecimo, p(er) indic(tione) XIma; [feliciter].